10 rzeczy, które musisz zrobić w Londynie (część 1)

„Jeśli człowiek zmęczy się Londynem – oznacza to, że zmęczył się życiem, bo Londyn ma wszystko, co życie może nam zaoferować” – pisał w XVIII w. Samuel Johnson. O dziwo, dziś słowa pisarza są nadal aktualne, a metropolia – niczym róg obfitości – gwarantuje nieskończenie wiele atrakcji. Oto przynajmniej 10 rzeczy, które koniecznie trzeba zrobić w Londynie.

fot. Simon & His Camera – Jeroen Sangers – flickr.com /CC

1. Przejedź się po mieście piętrowym autobusem

Czerwony „double decker” to symbol brytyjskiej stolicy. Przejażdżka na górnym pokładzie (i koniecznie tuż przy przedniej szybie!) pozwala poznać miasto z zupełnie nowej perspektywy. Ja wybrałam linię nr 139, w kierunku Waterloo Station, która biegnie obok największych atrakcji. Autobus przejeżdża przez Baker Street, tuż obok Muzeum Sherlocka Holmesa, a dalej – głównymi ulicami handlowymi Londynu: Oxford Street i Regent Street – kieruje się na Trafalgar Square. Dalej, mijając po drodze Piccadilly Circus, przekracza Tamizę mostem Waterloo, ze wspaniałym widokiem na Parlament oraz Katedrę św. Pawła i Londyńskie City. Warto zarezerwować sobie więcej czasu na przejażdżkę, bo trasę, która metrem trwa około kwadransa, autobus pokonuje 40 min. Widoki oczywiście są niezapomniane!

Najbardziej rozpoznawalnym modelem czerwonego autobusu jest Routemaster będący ikoną Londynu przez blisko 50 lat. Routemastery zaczęły obsługiwać trasy w 1959 r., a pierwsze modele, o długości 8,38 m, były dłuższe niż pozwalały przepisy. Główna zaleta pojazdu to tylna rampa, dzięki której pasażerowie mogli wsiadać i wysiadać nie tylko na przystankach, ale także podczas postoju na światłach, czy w trakcie jazdy w korku. Opłaty za przejazd pobierał konduktor, co ograniczało niepotrzebne przestoje.

W ramach likwidowania barier dla niepełnosprawnych zaczęto stopniowe wycofywanie kultowych pojazdów z użycia. Ostatnią linią, na której stale kursowały Rotemastery, była linia nr 159. W dniu ostatniego kursu, 9 grudnia 2005 r., jadącemu autobusowi towarzyszyli wiwatujący Londyńczycy, a pojazd zakończył trasę z opóźnieniem z powodu żegnającego go tłumu. Obecnie Routemastery obsługują tylko dwie linie turystyczne: nr 9 i nr 15.

W 2012 r., z okazji Igrzysk Olimpijskich, dotychczasowe pojazdy zastąpił nowoczesny, ekologiczny, piętrowy Routmaster, wzorowany na kultowym modelu.

WERSJA NA BOGATO: Pokręć się po mieście czarną taksówką

Czarne taksówki (hackney carriage) to kolejny z symboli Londynu, często spotykany na ulicach miasta. Pojazdy mają charakterystyczny kształt oraz czarny kolor, dlatego potocznie nazywane są „black cabs”. Prowadzą je jedyni kierowcy na świecie, którzy przed otrzymaniem licencji muszą spędzić przynajmniej trzy lata (!) na nauce topografii miasta.

Czarne taksówki mogą oczekiwać na pasażerów na postojach, a także być zatrzymywane na ulicy, w odróżnieniu od tzw. minicabs, które można rezerwować wyłącznie telefonicznie. Nazwą „taxi” mogą posługiwać się tylko czarne taksówki. Wolna taksówka ma podświetlony napis nad przednią szybą.

Taksówki zwyczajowo malowane są na kolor czarny, ale w 2002 r., w celu uczczenia złotego jubileuszu Królowej Elżbiety II, wyprodukowano 50 taksówek w kolorze złotym.

Typowa londyńska taksówka to 4-drzwiowy sedan, z charakterystycznym nadwoziem przypominającym samochody kombi, przystosowana do przewozu pięciu pasażerów. Na przestrzeni lat funkcję czarnych taksówek pełniły różne modele samochodów, jednak najbardziej popularną marką był Austin.

2. Zapomnij (choć na chwilę!) o swoim smartfonie i zadzwoń do domu z czerwonej budki telefonicznej

Brytyjska budka telefoniczna była pierwszym publicznym telefonem na świecie. Powstała w 1884 r., 8 lat po wynalezieniu telefonu przez Szkota Alexandra Grahama Bella. Budki telefoniczne pojawiły się na ulicach Londynu na początku XX w. Pierwszy model „K1” był skrótem od nazwy „Kiosk No.1”. Budka miała biały kolor i czerwone framugi okienne, a na górze umieszczony był napis „Telephone”.

Ikoną Wielkiej Brytanii stał się czerwony model K6 zaprojektowany w 1936 r. przez Sir Giles’a Gilbert’a Scott’a. Model ten nazywano również Jubilee Kiosk, ponieważ powstał w roku srebrnego jubileuszu Króla Jerzego V. Budka miała osiem podzielonych poziomych szyb, ciężko otwierające się drzwi, a wewnątrz znajdował się majestatyczny czarny telefon z obrotową tarczą. Na ścianie umieszczono imponująco długą instrukcję obsługi. W budce znalazła się także książka telefoniczna oraz lusterko, w którym można było się przejrzeć.

W 1952 r., decyzją nowej Królowej, Elżbiety II, na budce telefonicznej K6 pojawił się nowy wizerunek korony. Była to Korona Św. Edwarda (rzeczywista korona używana do koronacji) zastępując tym samym dotychczasową Koronę Tudorów.

Najlepszym miejscem do zrobienia sobie zdjęcia w budce jest Great George Street, tuż obok Parliament Square. Zwykle ustawia się tam długa kolejka, ponieważ w tle mamy wspaniały widok na Big Bena i Parlament.

ALBO: Wrzuć kartkę z pozdrowieniami z Londynu do skrzynki pocztowej Royal Mail

Zawsze wysyłam bliskim kartki z podróży, lecz czasem ciężko jest znaleźć skrzynkę pocztową. Nie wszędzie przypomina ona znajomy, czerwony prostopadłościan, zaś brytyjska poczta słynie ze skrzynek pocztowych w kształcie kolumn. Pierwszą skrzynkę pocztową ustawiono w 1852 r. w Jersey. Co ciekawe, na każdej skrzynce umieszczone są łacińskie inicjały monarchy panującego w chwili instalacji danej skrzynki (w przypadku Elżbiety II jest to „ER II”).

fot. 1/skrzynka pocztowa z okresu panowania królowej Wiktorii – jwyg– flickr.com/CC; 2/znaczek pocztowy z podobizną królowej Elżbiety II – www.royal mail.com; 3/skrzynki pocztowe z czasów panowania ojca i córki – czyli króla Jerzego VI i Królowej Elżbiety II – Mike Cattel- flickr.com /CC

Historia Królewskiej Poczty (Royal Mail) sięga czasów dynastii Tudorów, kiedy to w 1516 r. Henryk VIII powołał na swoim dworze urzędnika odpowiedzialnego za przekazywanie korespondencji. Publiczny system pocztowy powstał za króla Karola I w 1635 r, a początkowo opłatę za usługi pocztowe ponosił nadawca przesyłki.

6 maja 1840 r. Wielka Brytania wprowadziła do obiegu pierwszy na świecie znaczek pocztowy, o nominale jednego pensa (w czarnym kolorze, tzw. „Penny Black”). Znaczek przedstawiał podobiznę Królowej Wiktorii, a profil twarzy Królowej na znaczku nie zmieniał się przez 60 lat.

Znaczek wprowadzono w związku z reformą brytyjskiej poczty i zmianą zasad uiszczania opłat – od tej pory usługa była płatna z góry przez nadawcę. Ustalono także jednolite opłaty za przesyłki, bez względu na adres doręczenia w kraju – te innowacyjne zasady obowiązują do dziś na całym świecie. Ciekawostką jest także fakt, że Wielka Brytania jest jedynym krajem na świecie, na którego znaczkach nigdy nie podawano nazwy państwa – znakiem identyfikującym jest wizerunek osoby panującej.

3. Zrób sobie zdjęcie u boku gwardzisty Jej Królewskiej Mości, w niedźwiedziej czapie

Gwardia Królewska jest dumą Wielkiej Brytanii, a służba w jej szeregach to zaszczyt i prestiż. Nieodłącznym elementem galowego ubioru gwardzistów Queen’s Guard są czerwone mundury oraz 45-centymetrowe czarne futrzane czapki, wykonane z futra kanadyjskiego niedźwiedzia.Tradycja ta pochodzi z czasów bitwy pod Waterloo w 1815 r., kiedy to brytyjscy żołnierze, po rozgromieniu armii Napoleona, zabrali pokonanym futrzane czapy. Jesienią i zimą gwardziści noszą niebieskie mundury.

fot. 1/Queen’s Guard – Jeroen Sangers – flickr.com /CC

Czapy gwardzistów, zwane „Bearskins”, od lat budzą wiele kontrowersji. Przeciwko wykorzystywaniu niedźwiedziego futra opowiedzieli się m.in. aktor sir Roger Moore, projektantka mody Stella McCartney, aktorka Pamela Anderson, czy modelka Twiggy.

Jeśli chcesz zrobić sobie zdjęcie ze strażnikiem w niedźwiedziej czapie – nie musisz forsować Pałacu Buckingham. Najlepsze ujęcie zrobisz przy głównym wejściu do St. James’s Palace, na końcu ulicy Pall Mall.

Warto obejrzeć widowiskową zmianę warty, która codziennie o 11.30 odbywa się przed Pałacem Buckingham (w sezonie zimowym co drugi dzień).

4. Wybierz się na zakupy do Harrods’a. Ale bez paniki! Wystarczy elegancka puszka herbaty Earl Grey :)

Harrods przyciąga jak magnes, a obiektem zazdrości pozostają zakupy w zielonej torbie, ze złotym logo sklepu. Misją tego luksusowego domu towarowego jest: Omnia, Omnibus, Ubique (Wszystko, Wszędzie, dla Wszystkich). Zakupy robi tu 15 mln klientów rocznie, choć ceny na wieszakach są często trzycyfrowe.

W 7-piętrowym gmachu znajduje się 330 działów z produktami największych światowych marek, a do spełniania życzeń klientów gotowych jest 4 tyś pracowników. Ale nawet jeśli twoje konto nie jest sześciocyfrowe, warto zajrzeć chociaż do Food Hall – secesyjnego działu z żywnością i zakupić ciemnozieloną puszkę wyśmienitej herbaty Earl Grey z emblematem sklepu.

Historia najsłynniejszego domu towarowego Londynu rozpoczęła się w 1849 r., kiedy to Henry Charles Harrod otworzył niewielki sklep spożywczy. Początkowo w jednym pomieszczeniu pracowało dwóch sprzedawców i jeden goniec. W 1880 r. dom handlowy zatrudniał już setkę pracowników, a w 1898 r. zamontowano tam, pierwsze w Londynie, ruchome schody. Dzisiejszy wygląd budynku to projekt autorstwa Charlesa Williama Stephensa. W 1938 r. Harrods otrzymał patronat królewski, a na budynku zawieszono herby rodziny królewskiej.

Sklep, w trakcie swojej ponad 150-letniej historii, miał kilku właścicieli. W 1985 r. stał się własnością braci Al-Fayed (Aliego i Mohameda, ojca Dodiego), którzy w 2010 r. sprzedali go spółce, powiązanej z katarską rodziną królewską, za 1,5 mld funtów. Klientami Harrods’a było wiele sław, m.in. Joan Collins, Pierce Brosnan, Madonna i księżna Diana. W domu towarowym zaopatrywała się też sama królowa Elżbieta – miała wtedy sklep do swojej wyłącznej dyspozycji. Na słynnych zielono-złotych torbach z Harrodsa można było znaleźć napis: „By Appointment HM Queen Elizabeth II” („Dostawca Nadworny Jej Królewskiej Mości Królowej Elżbiety II”).

W 2000 r. Harrods utracił królewski patronat, na skutek ustawienia wewnątrz, ufundowanego przez Mohammeda Al-Fayeda , pomnika Lady Diany i Dodiego z kontrowersyjnym napisem: Niewinnym Ofiarom, który sugerował, że za wypadkiem w Paryżu w 1997 r. stoi rodzina królewska.

5. Obejrzyj Kamień z Rosetty w British Museum – to dzięki niemu odszyfrowano egipskie hieroglify

Kamień z Rosetty jest najważniejszym znaleziskiem w historii egiptologii. Jest to czarna bazaltowa płyta, o wadze 762 kg, na której znajdują się dwujęzyczne inskrypcje w trzech wersjach: po egipsku pismem hieroglificznym i demotycznym oraz po grecku.

Odnalezienie go, w egipskim porcie Rosette w 1799 r., stało się przełomem na drodze do odczytania egipskich hieroglifów – zabytku piśmiennictwa staroegipskiego. Odszyfrowanie hieroglifów zajęło badaczom aż 23 lata! Dokonał tego w 1822 r. francuski językoznawca, archeolog, egiptolog i poliglota Jean-François Champollion, uznawany za twórcę nowoczesnej egiptologii.

Obecnie kamień jest częścią zbiorów Galerii Egipskiej w londyńskim British Museum, podczas gdy w Muzeum Egipskim w Kairze pozostaje jedynie jego wierna kopia. Władze Egiptu od lat dążą do odzyskania zabytku wywiezionego nielegalnie w epoce kolonialnej – na razie bezskutecznie.

WERSJA DLA MIŁOŚNIKÓW MALARSTWA: Policz słoneczniki na obrazie Van Gogha w National Gallery

Słynne „Słoneczniki” to jedno z najbardziej rozpoznawalnych arcydzieł światowego malarstwa. Ale nie wszyscy wiedzą, że Vincent Van Gogh namalował całą serię obrazów z motywem słoneczników. Łącznie było ich jedenaście i miały być eksponowane w tzw. „Żółtym Domu” – wspólnym studiu malarskim z Paulem Gauguinem. W londyńskiej galerii znajduje się obraz „Martwa natura: wazon z piętnastoma słonecznikami” namalowany w Arles w sierpniu 1888 r.