Rzym szlakiem najpiękniejszych fontann

Woda w Rzymie pochodzi z najczystszych apenińskich źródeł. Bogata w magnez i wapń jest nie tylko krystalicznie czysta, ale i zdrowa, dlatego niech nie zdziwi Was widok rzymian gaszących pragnienie wodą tryskającą z fontanny. „Nic nie może bardziej ucieszyć oczu przybysza, szczególnie w gorący letni dzień, niż wielka liczba publicznych fontann znajdujących się we wszystkich dzielnicach Rzymu, ozdobionych rzeźbionymi ornamentami, z których tryska w wielkiej obfitości chłodna, doskonała woda” – pisał już w 1765 r. brytyjski pisarz Tobias Smollett. Ale uwaga – są wyjątki: Fontanna di Trevi oraz Czterech Rzek, zasilane przez starożytne akwedukty.

Rzym można zwiedzać na wiele sposobów – szlakiem wspaniałych placów, antycznych ruin, bazylik, kościołów, wątków filmowych, czy chociażby śladami powieści „Anioły i demony” D. Brown’a. Ja zapraszam dziś na spacer szlakiem najwspanialszych rzymskich fontann.

Najpiękniejsza i najbardziej rozpoznawalna na świecie to oczywiście majestatyczna Fontanna di Trevi. Powstała w 1776 r. z inicjatywy papieża Klemensa XII. Autorem olśniewającego barokowego dzieła był Niccolo Salvi. Ta niezwykła budowla, przypominająca fasadę budynku, mieści się na ścianie Palazzo Poli.

Fontanna ma 20 m szerokości i 26 m długości, a niewielkie rozmiary placu potęgują jeszcze wrażenie ogromnego wodnego widowiska. Nazwa fontanny pochodzi od imienia dziewicy, Trevii, która odkryła źródło wykorzystane przy budowie akweduktu. Fontanna do dziś czerpie wodę z wciąż czynnego akweduktu Acqua Vergine, doprowadzonego do Rzymu w 19 r. p.n.e. przez Marka Agryppę.

Główną postacią fontanny jest Neptun, obok którego znajdują się dwa trytony przedstawiające dwa odmienne stany morza: ciszę i sztorm. Na balustradzie umieszczono cztery statuy symbolizujące cztery pory roku. W niszach znajdują się kobiece postaci – alegorie Zdrowia i Obfitości. Kaskady wody płyną tarasami od posągu Neptuna, poprzez przez nozdrza morskich koni do wielkiego zbiornika symbolizującego morze.

Międzynarodową sławę fontanna zawdzięcza aktorce Anicie Ekberg, która w filmie F. Felliniego  „Słodkie życie” zażywała tu nocnej kąpieli.

Tradycja głosi, że wystarczy wrzucić do fontanny monetę, by kiedyś powrócić do Rzymu. Ale uwaga! Wykonując ten rytuał należy stanąć tyłem do fontanny i wrzucić pieniążek przez lewe ramię. Sprawdziłam – to działa!!!

Kolejny symbol Wiecznego Miasta to wspaniała barokowa Fontanna Czterech Rzek znajdująca się na Piazza Navona – placu, który powstał na starożytnym stadionie Domicjana (stąd jego podłużny kształt). Fontannę w 1651 r. stworzył Gianlorenzo Bernini,  na zlecenie papieża Innocentego X. Budowla symbolizuje cztery wielkie rzeki czterech kontynentów: Rio de la Plata to postać z podniesioną ręką, Europę i Dunaj przedstawia postać dosiadająca konia, alegoria Nilu ma osłoniętą głowę, ponieważ w ówczesnych czasach nie znane były jeszcze jego źródła, Azję  uosabia Ganges.

Z groty wypływa osiem strumieni wody, wokół fontanny umieszczono także elementy fauny i flory: lwa, krokodyla, palę i konia. Nad dziełem znajduje się rzymska kopia obelisku pochodząca z cyrku Maksencjusza przy via Appia Antica . Na szczycie obelisku znajduje się gołąb gałązką oliwną, motyw herbu ówczesnego papieża.

Na Piazza Navona znajdują się jeszcze dwie wspaniałe fontanny. Pierwsza z nich to Fontanna del Moro z postacią Maura, umieszczona w południowej części Piazza Navona. Została zaprojektowana przez Giacomo della Porta. Delfiny i inne zwierzęta morskie dodano dopiero w XIX w.

Fontanna Neptuna z grupą morskich nimf jest ozdobą północnej części Piazza Navona. Fontanna została zaprojektowana także przez Giacomo della Porta w XVI w. Figurę Neptuna dodano w 1878 r. 

Urokliwą Fontannę Żółwi, wspaniały przykład późnego renesansu, znajdziemy na Piazza Mattei. Ukończona w 1588 r. jest dziełem architekta Giacomo della Porta i rzeźbiarza Taddeo Landini. Fontannę zdobią postacie chłopców otoczonych przez delfiny.

Nazwa budowli pochodzi od posągów żółwi wykonanych z brązu. Aż trudno się domyślić, że figurki zostały dodane przez Gianlorenzo Berniniego wiele lat później,  bo dopiero podczas renowacji w 1658 r.

Fontanna Panteonu, nazywana również Fontanna z Obeliskiem, to barokowe działo Leonarda Sormani. Zaprojektował ją Giacomo Della Porta w 1575 r. na polecenie papieża Grzegorza XIII. Za sprawą papieża Klemensa XI w 1711 r. w centrum fontanny umieszczono egipski obelisk Ramzesa II. W 1886 r. oryginalne figury wymieniono na kopie, a oryginały przeniesiono do Muzeum Rzymu.

U stóp Schodów Hiszpańskich można podziwiać barokową Fontannę della Barcaccia. Budowla autorstwa Berniniego wygląda jak częściowo zatopiona łódź, przez której burty przelewa się woda. Jest pamiątką po powodzi, która nastąpiła w 1598 r., kiedy to wody Tybru wyrzuciły w tym miejscu łódkę.

Fontana del Tritone, dłuta Berniniego, znajduje się na Piazza Barberini. Barokowa rzeźba przedstawia Trytona, syna boga mórz Posejdona. Budowlę powstałą w 1643 r. zdobią elementy herbów papieskich – tiara , klucze św. Piotra oraz herb Barberinich, których pałac znajdował się w pobliżu.

Warto jeszcze zwrócić uwagę na Fontannę delle Api zbudowaną w kształcie muszli ustawionej pionowo, z trzema pszczołami nad kamienną misą. Pszczoły stanowią nawiązanie do herbu rodu Barbeini, z którego wywodził się fundator fontanny, papież Urban VIII.