Groty Longmen - arcydzieła sztuki buddyjskiej

Buddyzm od zawsze stanowił wielką inspirację dla rzeźbiarstwa. Liczne wyobrażenia buddów, bodhisattwów (istot dążących do stanu buddy, czyli oświecenia) i arhatów (uczniów buddy, którzy osiągnęli stan nirwany) znajdziemy nie tylko w buddyjskich świątyniach czy klasztorach, ale także w zespołach jaskiń wydrążonych w skalnych zboczach. Najstarsze powstały już w IV w. w mieście Dunhuang, na skraju pustyni Gobi, będącym ważnym ośrodkiem na Jedwabnym Szlaku. Gdy w 495 r. cesarz Xiaowen (z Północnej dynastii Wei) przeniósł stolicę państwa do Luoyang, w pobliskich grotach powstały najbogatsze w rzeźby świątynie skalne w całych Chinach.

Groty Longmen Shiku (Groty Smoczych Wrót) znajdują się 12 km od Luoyang (w prowincji Henan), dawnej stolicy cesarskich Chin. Kompleks świątyń wykutych w wapiennych skałach powstawał przez kilkaset lat, od V do IX w. W blisko 1400 grotach i 750 niszach skalnych powstało ponad 40 pagód i 110 tys. figur! Niestety wiele bezcennych posągów skradziono lub pozbawiono głów na początku XX w. Część z nich można odnaleźć w zachodnich muzeach.

Groty wykute są w stromym kamiennym zboczu, a malownicza trasa rozciąga się na długości 1 km, po obu brzegach rzeki Yi He.

Posągi wykonano w technice płaskorzeźby, a miękki wapień pozwalał na szczegółowe ukształtowanie postaci. Najmniejsza rzeźba nie ma nawet 2 cm, inne mierzą kilkanaście metrów.

Największą i najpiękniejszą grotą w Longmen jest okazała Świątynia ku Czci Przodków wybudowana za czasów dynastii Tang w latach 672-675.

Znajdujący się tu Budda Wajroczana (Wszechoświecający) ma ponad 17 m wysokości! Jego głowa mierzy 4 m, a same uszy mają długość po 2 m.

Buddę siedzącego w pozycji lotosu otacza kilku bodhisattwów i niebiańskich strażników. Niebiański strażnik trzyma w prawej ręce pagodę, prawą zaś nogą rozdeptuje złego ducha. Posąg wojownika przedstawia obrońcę buddy.

Twarz buddy prawdopodobnie przedstawia oblicze cesarzowej Wu Zetian, wielkiej protektorki buddyzmu w Chinach, która w 690 r. ogłosiła się władczynią cesarstwa.

Na sklepieniu Groty Kwiatu Lotosu, wykutej za czasów Północnej dynastii Wei (ok. 527 r.) możemy podziwiać wyrzeźbiony kwiat lotosu o średnicy 3 m. Motyw lotosu, symbolizujący pogodę ducha i czystość, jest częstym elementem sztuki buddyjskiej. Kwiat otaczają tańczące buddyjskie nimfy (apsary).

Groty w Longmen przedstawiają rozwój sztuki buddyjskiej od czasów Północnej dynastii Wei aż do epoki Tang. Dzięki długiemu okresowi tworzenia rzeźb możemy zauważyć różnice pomiędzy nieziemskimi wizerunkami bodhisattwów z V w. i uczłowieczonymi posągami buddów z czasów dynastii Tang.

Z ilości wyobrażeń danych buddów i bodhisattwów możemy zorientować się, które i w jakich latach były przedmiotem kultu. W okresie Północnej dynastii Wei największą popularnością cieszyli się Siakjamuni (Siddhartha Gautama – twórca buddyzmu) i Maitreja (Budda Przyszłości), a za czasów dynastii Tang – Amitabha (Budda Nieograniczonego Światła) i Awalokiteśwara (bodhisattwa współczucia).