Nad brzegiem Długiej Rzeki…

To najdłuższa rzeka Azji i trzecia (po Amazonce i Nilu) pod względem długości na świecie. Płynie w całości przez terytorium Chin i obok Rzeki Żółtej (Huang He) jest uznawana za kolebkę chińskiej cywilizacji. W jej dorzeczu mieszka 40 % ludności Państwa Środka (czyli więcej niż w całej Europie) i uprawia się 75 % krajowej produkcji ryżu. Oto rzeka Chang Jiang (w dosłownym tłumaczeniu: „Długa Rzeka”), nazywana przez Europejczyków Jangcy.

Jangcy rozciąga się na długości 6380 km i jest sześć razy dłuższa od Wisły. Swój początek bierze u podnóża  gór Tangla na Wyżynie Tybetańskiej, nazywanej często „Dachem Świata”. Niewielka na początku swej podróży rzeka pokonuje nieśmiało górskie zbocza, by po wypłynięciu z Tybetu stać się najważniejszych wodnym szlakiem komunikacyjnym Chin. Wijąc się na wschód wpada z impetem do Morza Wschodniochińskiego, na północ od Szanghaju.

fot. Steve Cadman – flickr.com/CC

www.chinatourmap.com

Szerokość ujścia Jangcy dochodzi do 13 km, a jej delta to prawdopodobnie najgęściej zaludniony obszar Chin. Długa Rzeka przepływa przez 9 prowincji i posiada 700 dopływów z dorzeczem, które zajmuje 20 % terytorium Chin. W mieście Zhenijang Jangcy krzyżuje się z Wielkim Kanałem. Pod względem gospodarczym jest najważniejszą rzeką w Chinach, wokół której koncentruje się życie całego kraju.

fot. Dale – flickr.com/CCfot. Marshall Seagal – flickr.com/CC

Jangcy od zawsze dzieliła Chiny na pół, dlatego trudno uwierzyć, że przez wiele tysięcy lat jedynym sposobem by przedostać się na drugi brzeg była łódź lub prom. Pierwszy w historii most na Jangcy wzniesiono dopiero w 1957 r. w Wuhanie, największym porcie śródlądowym w kraju.

fot. Patrick Denker – flickr.com/CC

Ja podziwiałam Jangcy z drugiego w historii (i pierwszego w Nankinie) mostu, który wybudowano w latach 1960-1968 r. Monumentalny most, zwany Changjiang Oagiao Bridge, ma historię długą i zawiłą, niczym sama rzeka. Początkowo projektowano go razem z radzieckimi inżynierami. Jednak konflikt dyplomatyczny doprowadził do rozłamu stosunków chińsko-radzieckich w 1960 r., wskutek czego doradcy z ZSRR opuścili Chiny. Tymczasem Komunistyczna Partia Chin postanowiła pokazać światu, że Chińczyk też potrafi! Dziewięć tysięcy robotników pracowało bez wytchnienia przez osiem lat, walcząc jednocześnie z silnym prądem Jangcy. Most w Nankinie stał się jedną ze sztandarowych inwestycji chińskiego socjalizmu i zwycięstwem chińskiej myśli technologicznej. Dziś jest narodową dumą Chińczyków.

Most zbudowano w jednym z najwęższych w okolicy Nankinu miejsc na Jangcy, która ma tu zaledwie 1200 m szerokości. Budowlę zdobią socrealistyczne rzeźby robotników i żołnierzy z książeczkami Mao w ręku. 

Most rozpoczyna się daleko od brzegu, by w pobliżu rzeki wznieść się 20 metrów nad ziemią. Długość mostu, wraz z estakadami dojazdowymi, wynosi 6772 metrów. Budowla jest mostem drogowo-kolejowym, zbudowanym na dwóch poziomach:  na górnym znajduje się 4-pasmowa jezdnia, a na dolnym tory kolejowe umożliwiające połączenie Pekin – Szanghaj.

Nie ma tu schodów prowadzących na górę mostu – by dostać się na taras widokowy trzeba wjechać na górę windą z głównego pylonu.

W holu, przy wejściu do wind, wita nas gigantyczna postać Mao oraz slogany – te same, które widnieją na Bramie Niebiańskiego Spokoju w Pekinie. W pobliżu wind znajduje się także niewielkie muzeum przedstawiające etapy budowy mostu.

Mimo, że Nankin znajduje się 300 km od ujścia Jangcy, to pod mostem często przepływają potężne statki. Jak to możliwe? Otóż Jangcy jest jednym z najważniejszych szlaków żeglugi śródlądowej. Statki oceaniczne, o wyporności nawet 10 tys. ton, mogą wpływać w głąb lądu na odległość nawet 2800 km od ujścia – aż do miasta Yibin w Syczuanie, a port w Wuhan dostępny jest nawet dla mniejszych jednostek morskich. Każdego dnia setki statków przewożących rozmaite towary mijają się tu z promami i barkami wypełnionymi po brzegi ludźmi.

fot. Harvey Barrison – flickr.com/CC

Na Jangcy znajdują liczne tamy, sztuczne zbiorniki i kanały oraz budowle hydroenergetyczne, w celu nawadniania, komunikacji oraz produkcji energii elektrycznej. Najsłynniejszą budowlą na rzece jest długa na 2309 metrów Zapora Trzech Przełomów (w prowincji Hubei, pomiędzy trzema malowniczymi górskimi wąwozami: Qutang, Wuxia i Xiling), której budowa trwała 17 lat.

www.news.cision.com

Napełnianie zbiornika zakończono w 2010 r., uzyskując 175-metrowy poziom wody, który umożliwia wykorzystanie pełnej mocy znajdującej się obok największej hydroelektrowni świata. Wytworzony przez zaporę zalew ma 630 km długości. Moc elektrowni wodnej to 18,2 tys. MW, co oznacza równowartość mocy wytwarzanej średnio przez 20 elektrowni atomowych. Do konstrukcji tamy zużyto 463 tys. ton stali, co wystarczyłoby do wybudowania 63 Wieży Eiffla. Koszt inwestycji szacuje się na 37 mld dolarów, a Wielka Tama jest najdroższym pojedynczym projektem budowlanym na świecie.

www.bankier.pl

Zapora ma zapobiegać powodziom oraz nawadniać ponad 20% gruntów rolnych w Chinach, a także obniżyć wydobycie węgla, zwiększyć handel w okolicach dorzecza oraz znacznie zwiększyć żeglowność rzeki, co pozwoli obniżyć koszty podróży (zwiększy się liczba statków kursujących po Jangcy ).

www.topchinatravel.com

Budowa Zapory Trzech Przełomów jest największym w historii przykładem przesiedlenia ludności. Podczas prowadzenia inwestycji przymusowo przesiedlono ponad 1,26 mln osób. Całkowicie zatopiono obszar 17 dużych miast, 140 miasteczek i 3000 wsi, a także 1600 fabryk i kopalń.

W 2012 r.  władze podjęły decyzję o przesiedleniu kolejnych 100 tys. mieszkańców okolic zapory, ze względu na wzmożoną aktywność sejsmiczną oraz potencjalne zagrożenie zatopienia okolicznych obszarów, gdyby nastąpiła niekontrolowana awaria.

www.Le Grand Portage – flickr.com/ CC

Zapora Trzech Przełomów stała się obiektem surowej krytyki wielu środowisk: historyków, ekologów, geologów czy ekonomistów. W wyniku inwestycji zostało zalanych wiele zabytków starszych niż egipskie piramidy i bezpowrotnie utracono 1300 stanowisk archeologicznych. Zapora unicestwiła też rzadkie gatunki ryb i ssaków wodnych, np. chińskiego delfina baiji.

NASA potwierdziła, że Wielka Tama wpłynęła (choć w sposób nieistotny) na ruch obrotowy Ziemi: tak duże przesunięcie masy spowolniło obrót ziemi i spowodowało wydłużenie doby o 0,06 mikrosekundy, a oś obrotu planety przechyliła się o 2 cm, przesuwając biegun geograficzny.

www.pbase.com

Według innych naukowców parowanie wody nad prowincją Hubei przyczyniło się do powstawania chmur blokujących promienie słoneczne, co spowodowało spadek średniej temperatury w okolicy zapory o ok. 0,67 stopnia Celsjusza.

Tamę wybudowano w miejscu aktywnym sejsmicznie – specjalna konstrukcja ma zabezpieczyć ją na wypadek trzęsienia ziemi w sile do 7 stopni w skali Richtera. Jednak sejsmolodzy ostrzegają, że tak duży nacisk na skorupę Ziemi może zwiększyć aktywność sejsmiczną. Niektórzy uważają, że wielkie trzęsienie ziemi w Syczuanie w 2008 r., które pociągnęło za sobą 87 tys. ofiar śmiertelnych, było spowodowane napełnianiem tamy, która położona jest zaledwie pół kilometra od uskoku tektonicznego i 3,5 km od epicentrum trzęsienia.

www.constructionweekonline.com

Budowa tamy spowolniła nurt Jangcy, co oznacza, że zanieczyszczenia, niegdyś szybko spławiane do morza, teraz zalegają w rzece, a wody Jangcy stają się biologiczną pułapką dla wielu gatunków zwierząt. Pamiętajcie, że nie wolno kapać się w Jangcy – to jedna z najbardziej zanieczyszczonych rzek na świecie, a woda jest niezdatna do picia.

fot. Marshall Seagal – flickr.com/ CC