Rzymskie dziedzictwo i pochwała słońca w Zadarze

Ostatnim przystankiem mojego wypadu do Chorwacji był Zadar – największy ośrodek północnej Dalmacji, rzadziej odwiedzanej przez turystów niż środkowe wybrzeże. A szkoda, bo miasto zamieszkałe już w IX w. p.n.e. ma długie i burzliwe dzieje. Wielokrotnie przechodziło z rąk do rąk, było zdobyte przez krzyżowców, złupione przez Mongołów i zbombardowane podczas alianckich nalotów w 1944 r. Paradoksalnie, to właśnie zniszczenia wojenne przyczyniły się do rozwoju turystyki, gdyż niespodziewanie odsłoniły trzytysięczną historię miasta…

img_1597

Pierwsza wzmianka o osadzie iliryjskich plemion Liburów pochodzi z IV w. p.n.e., jednak formalnie ówczesne miasto (Jadrea) założyli 300 lat później Rzymianie. Za czasów panowania Cezara i Augusta otoczono je murami, wytyczono forum i wzniesiono wspaniałe świątynie. Po zniszczeniu Salony w 614 r. Zadar stał się najważniejszym ośrodkiem Dalmacji bizantyjskiej. Początek XII w. to okres panowania węgierskiego przerwany przez uczestników IV wyprawy krzyżowej, którzy wraz z Wenecjanami splądrowali miasto. Po upadku Wenecji ówczesna Zara znalazła się w granicach habsburskiej Austrii, a w 1918 r. stała się włoską enklawą. W 1947 r. Zadar został włączony do Jugosławii, a od 1991 r. jest częścią niepodległej Chorwacji. Dziś odzyskuje blask dawnej świetności…

Co zobaczyć w Zadarze, jeśli macie do dyspozycji tylko kilka godzin?

Przede wszystkim starówkę, która, otoczona obronnymi murami, leży na niewielkim półwyspie. Na stare miasto wkraczamy jedną z pięciu bram, z których najbardziej monumentalna jest Brama Lądowa – główna brama miejska, przypominająca łuk triumfalny. Widoczna poniżej Brama Portowa (Lučka Vrata) stanowiła niegdyś główne wejście do miasta od strony portu.

img_1535

Zadar zbudowano według rzymskich zasad urbanistycznych, gdzie od kilku większych ulic odchodzą poprzeczne wąskie uliczki, tworząc prostokątne insule (rzymskie kamienice czynszowe). Dziś antyczne ruiny sąsiadują tu ze średniowiecznymi kościołami i renesansową zabudową tworząc niepowtarzalną mieszaninę stylów architektonicznych.

Najbardziej osobliwą budowlą Zadaru jest Kościół św. Donata  – przedromańska świątynia wzniesiona w IX w. Bizantyjska rotunda, z trzema ozdobnymi absydami skierowanymi na wschód, jest jedyną tego typu budowlą w Europie.

img_1546

Według tradycji, kościół został ufundowany przez biskupa Donata, a do jego budowy wykorzystano kamień z rzymskiego forum. Budowla, będąca dziś symbolem Zadaru, już od dawna nie pełni funkcji religijnej. Podczas austriackiego panowania zamieniono ją w arsenał, a obecnie, dzięki wspaniałej akustyce, jest wykorzystywana jako sala koncertowa podczas letnich wieczorów z muzyką klasyczną.

img_1558

Tuż obok kościoła, a częściowo pod jego fundamentami, znajduje się największe rzymskie forum we wschodniej części Adriatyku. Forum o szerokości 45 m wybudowano w I w. p.n.e. z polecenia pierwszego cesarza rzymskiego Oktawiana Augusta. Dziś pozostało tu jedynie kilka kolumn dających wyobrażenie o jego wielkości.

img_1594

img_1595

img_1548

img_1544

W północno-zachodniej części placu zachowała się 14-metrowa samotna kolumna, która niegdyś służyła jako pręgierz.

26046595236_d3227ea6ca_kfot. Miroslav Vajdic – flickr.com/CC

Na obszarze starożytnego forum wznosi się także znakomity przykład chorwackiej architektury romańskiej – Katedra św. Anastazji z XII w. z trzema wspaniałymi portalami. Oryginalna dzwonnica, doskonale komponująca się z budowlą, została dobudowana dopiero w XIX w. na wzór dzwonnicy z wyspy Rab.

25799642770_af09a7eb79_hfot. Miroslav Vajdic – flickr.com/CC

img_1542

img_1570

Fasada, kunsztownie zdobiona ślepymi arkadami, przypomina katedrę we włoskiej Pizie. Nad środkowym portalem znajdują się dwie rozety, z których ta wyższa jest o kilka wieków starsza od głównej rozety romańskiej.

img_1575

Wewnątrz można podziwiać IX-wieczny sarkofag ze szczątkami św. Anastazji, XV-wieczne stalle w chórze oraz XIV-wieczne cyborium – ażurową obudowę ołtarza z baldachimem wspartym na czterech kolumnach. Świątynia poważnie ucierpiała w wyniku II wojny światowej oraz wojny domowej w latach 90-tych i została zrekonstruowana.

Po drugiej stronie placu mieści się najstarsze w całej Chorwacji Muzeum Archeologiczne z unikalnymi eksponatami od epoki kamiennej po średniowiecze.

Obok znajduje się kościół św. Marii wybudowany w XI w. jako klasztor Benedyktynek, z oryginalną romańską dzwonnicą z XII w – najstarszą tego typu wieżą w Dalmacji. Fasada oraz wejście pochodzą z XVI w. Zabudowania dawnego klasztoru są dziś siedzibą Muzeum Sztuki Sakralnej.

img_1547

Na uwagę zasługuje także romański kościół św. Krševana (św. Chryzogona) – patrona Zadaru, wzniesiony przed 1000 rokiem i przebudowany w 1175 r. W czasach rzymskich znajdowało się w tym miejscu wielkie targowisko (emporium). Wewnątrz zachowały się freski z XIII i XIV w. Barokowy ołtarz zdobią figury świętych patronów miasta: Zoila, Symeona, Anastazji i Chryzogona oraz kolumny pochodzące z dawnego forum.

img_1537

Koniecznie zajrzyjcie na ulicą Szeroką – główny zadarski deptak, powszechnie nazywany Kalalarga (ze starowłoskiego „Calle Larga” – co oznacza właśnie „szeroką ulicę”). Pośród licznych kawiarni, eleganckich butików i sklepów z pamiątkami znajduje się centrum życia towarzyskiego mieszkańców Zadaru.

img_1541

img_1538

img_1584

W pobliżu znajduje się Narodni trg (Plac Ludu) – w średniowieczu główny plac w mieście, a dziś miejsce spotkań towarzyskich, otoczony licznymi kafejkami. Plac zdobi XVIII-wieczna Wieża Zegarowa, wenecka Loggia oraz niewielki kościół św. Wawrzyńca z XI w.

fot. Böhringer Friedrich – Wikimedia Commons/ CC

Pobyt w Zadarze zakończyłam spacerem po Rivie – nadmorskim bulwarze.

img_1593

Na skraju Rivy znajduje się niezwykła instalacja „Pochwała Słońca”, imitująca cały układ słoneczny. Naszą gwiazdę przedstawia koło o średnicy 22 m, złożone z trzystu kilkuwarstwowych szklanych płyt, które za dnia są gigantyczną bateria słoneczną, a po zmroku emitują światło, tworząc barwne widowisko.

img_1586

21494023028_e6aed1842d_kfot. Julien – flickr.com/CC

Z nadmorskiego bulwaru można podziwiać bajeczny zachód słońca, którym zachwycał się sam Alfred Hitchcock. Ale nie liczcie na to, że będziecie się nim upajać w samotności – zadarskie zachody słońca przyciągają niewiarygodne tłumy :)

7881835260_5e04595771_kfot. Klovovi – flickr.com/CC

Niecodzienna atrakcja czeka na nas podczas pełni księżyca, kiedy to Zadaru przybywają licznie łodzie tworząc w porcie pływający bazar oferujący najświeższe owoce morza, sery i owoce.

Ikoną miasta stały się również morskie organy – jedyne w swoim rodzaju dzieło architektoniczne. Fale morskie, przechodząc przez podwodną instalację rur, tworzą niezwykłe dźwięki w aż 7 akordach i 5 tonacjach, której efekt zwiększają przepływające obok promy. To, co usłyszymy zależy tylko od siły i szybkości fali, oraz… naszej wyobraźni… To jedyna na świecie okazja, by posłuchać koncertu granego przez fale Adriatyku…

21212806002_91a9f80b19_kfot. Douglas Pfeiffer Cardoso – flickr.com/CC

Pobyt w Zadarze zakończyłam degustacją specjalności tego regionu, czyli Maraskino – likieru wytwarzanego z maraski, gorzkiej odmiany dzikiej wiśni, aromatyzowanego destylatami na płatkach róży i kwiatach pomarańczy. To było idealne zakończenie wypadu do Chorwacji :)

img_1534

(Visited 2 739 times, 1 visits today)

2 komentarze do “Rzymskie dziedzictwo i pochwała słońca w Zadarze

    • 17 maja 2017 at 21:29
      Permalink

      Dziękuję :) Miasto jest trochę niedoceniane, ale moim zdaniem zdecydowanie warto! Pozdrawiam

      Reply

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *